اکتشاف طلا به روش IP و مقاومت ویژه در منطقه دره اشکی

به منظور اکتشاف کانسارهای فلزی به خصوص از نوع پراکنده در یک منطقه، بکارگیری روش های قطبش القایی (IP) به همراه مقاومت ویژه، امری عادی و ضروری است که در نتیجه ، زون های احتمالی دارای کانی سازی فلزی مشخص میشوند. روشهای ژئوفیزیک زمینی میتواند نقش مهمی را در مشخص کردن هدف های حفاری داشته باشد. در ادامه مقاله به مبحث تخمين تخلخل سنگ ها مخازن گازی با استفاده از داده های مقاطع لرزه ای قائم (VSP) مطالعه موردی در خليج فارس میپردازیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع خدمات مانند: مطالعات ژئوفیزیک، اکتشاف آب ، مطالعات GPR ، مطالعات لرزه نگاری ، آزمایش دانهول ،مطالعات ژئوالکتریک ، سونداژ ، مطالعات الکترومغناطیس , مطالعات ژئوتکنيک ، آزمایشات درون چاهی با شرکت آسیا ژئوفیزیک و ژئوتکنیکی تماس بگیرید.

اکتشاف طلا به روش IP و مقاومت ویژه در منطقه دره اشکی

در کانسار طلای دره اشکی از مجموعه کانسارهای معدن طلای موته در استان اصفهان ابتدا پی جویی با استفاده از روش های IP و مقاومت ویژه با آرایه مستطیلی انجام شد.

سپس برداشت های IP دره اشکی و مقاومت ویژه با آرایه دو قطبی ،دو قطبی برای اکتشاف زون های ناشی از کانی سازی سولفیدی به منظور اکتشاف طلا در منطقه مورد نظر صورت گرفت. دره اشکی داده های برداشت شده با نرم افزار Res2dinv مدل سازی و پس از تفسیر، مناطق با بارپذیری بالا و مقاومت ویژه پایین تا متوسط ناشی از کانی سازی سولفید فلزی به منظور اکتشاف طلا شناسایی شد و سپس نقاط حفاری پیشنهاد شد.

مقدمه

علاقه گسترده به طلا منجر به اکتشاف این ماده معدنی در اواخر دهه 1980 شد که اثرات ژرفی روی توجه به روش های ژئوفیزیکی برای اکتشاف آن داشته است.در اواخر دهه 1950 و 1960 روش های اکتشاف ژئوفیزیکی، کانسار طلا به ظور گسترده ای در جستجوی فلزات پایه در سولفیدهای به کار برده شدند (پترسون و هالوف، 1991).

روش IP و مقاومت ویژه

در سال های اخیر روش IP و مقاومت ویژه به منظور اکتشاف طلا کاربرد جدی داشته است. در مناطقی که تمرکزی از کانیهای فلزی یا سولفید وجود داشته باشد، اثرات IP بزرگی در این مناطق با ورود جریان به زمین ایجاد خواهد شد. که اساس کار اکتشافی میباشد.

در روش مقاومت ویژه الکتریکی جریان های الکتریکی مصنوعی توسط دو الکترود به زمین تزریق میشود و اختلاف پتانسیل بین دو نقطه در سطح زمین اندازه گیری میشود.

به خوبی واضح است که نواحی با مقاومت ویژه پایین،کانسار طلا معمولا توسط کانی های رسانای جامد مانند سولفیدها، گرافیت و یا سنگ ها یا خاک های آبدار (معمولا حاوی آب شور) به وجود می آیند.

ذخایر طلای کشف شده

بسیاری از ذخایر طلای کشف شده در ارتباط با سولفیدهای فلزی می باشند، اگرچه ، مقدار طلا به تمرکز سولفیدها در زون بستگی ندارد. سولفیدها اغلب پیریت یا آرسنوپیریت و گاهی اوقات کالکو پیریت هستند.

برداشت ها یا اندازه گیری های IP  عموما با استفاده از آرایه های دوقطبی -دو قطبی، قطبی- قطبی، و گرادیان صورت میگیرد. از بین این آرایه ها، آرایه های دوقطبی – دوقطبی توصیه می شوند زیرا در این آرایه، علاوه بر پوشش افقی و عمودی خوب، اثرات یک منبع محلی کوچک (قدرت تفکیک) نسبت به دیگر آرایه ها بزرگتر است (دویل، 1990) .

وظیفه ژئوفیزیک دانان

سخت ترین وظیفه ژئوفیزیک دانان، نسبت دادن مشخصه های ژئوفیزیکی (مدل های ژئوفیزیکی) معنی دار به گروه گسترده ای از مدل های زمین شناسی می باشد. بدون چنین مدل های ژئوفیزیکی، کار جستجوی مناطق امیدبخش طلا دار به کلی غیز ممکن خواهد بود. (پترسون و هالوف، 1991).

در منطقه مورد مطالعه ، کانسار طلا ایتدا به منظور پی جویی نواحی کانی سازی طلا که همراه با کانی های سولفیدی پراکنده از جمله پیریت و کالکو پیریت در سنگ های دگرسان شده می باشد، برداشت های IP و مقاومت ویژه با آرایه مستطیلی انجام شده و سپس برداشت ها به روش پروفیل زنی IP و مقاومت ویژه با آرایه دو قطبی – دو قطبی به منظور اکتشاف کانسار طلا صورت گرفته است.

روش تحقیق قطبش القایی

برای پی جویی و اکتشاف کانسار طلا nv در این منطقه از دو روش IP  و مقاومت ویژه ، ابتدا با آرایه مستطیلی ( به منظور پی جویی) و سپس با آرایه دو قطبی – دو قطبی ( به منظور اکتشاف طلا) استفاده شده است.

به منظور پوشش سطحی منطقه برای برداشت عملیات ژئوفیزیکی ، تعداد چهار آرایه مستطیلی به فواصل بین پروفیلی 50متر و بین ایستگاهی 20 متر طراحی شد و چون در قسمت هایی از منطقه اجرای عملیات از نظر حفظ منابع طبیعی با محدودیت هایی مواجه بودن مستطیل ها به شکل ذوزنقه درآمده تا حداکثر پوشش منطقه را داشته باشد.

بنابریان به منظور بررسی بی هنجاری های به دست آمده در نقشه مستطیل ها ، تعداد چهار پروفیل دو قطبی – دو قطبی طراحی و اجرا گردید تا شکل این بی هنجاری ها در عمق نیز بررسی گردد. این داده های خام توسط نرم افزار Res2dinv مدل سازی و در نهایت تعبیر و تفسیر شدند.

موقعیت جغرافیایی و  زمین شناسی منطقه

منطقه مورد نظر به وسعت 2.45 کیلومتر مربع  در منتهی الیه شمال باختری استان اصفهان و در مجاورت استان مرکزی ، در شمال روستای موته واقع شده است. کانسار طلای دره اشکی یکی از کانسارهای نه گانه مجموعه معدنی طلای موته میباشد.

منطقه موته در بخش مرکزی پهنه سنندج – سیرجان قرار گرفته است. این منطقه از نظر تکتونیکی به عنوان بخشی از کوه زایی زاگرس ، از جدا شدن قاره ای و برخورد دوباره به سکوی قاره ای عربی و ایران تکوین یافته است.

سنگ شناسی قطبش القایی

از نظر سنگ شناسی منطقه موته مجموعه ای از سنگ های دگرگون شده شامل ردیفی از سنگ های رسوبی (آواری، پلیتی)  آتشفشانی (بازیک ، اسیدی) و ولکانو کلاستیک است قطبش القایی  که فازهای متعددی از دگرگونی و دگر ریختی را متحمل شده است. توده های نفوذی بازیک و خصوصا اسیدی و گرانیتی به صورت سیل، دایک، استوک و باتولیت به طور مکرر به این مجموعه هجوم آورده اند.

توده های گرانیتی در مطالعات لرزه نگاری

توده های گرانیتی در نیمه شمال خاور منطقه موته به طور چشم گیری دیده می شود. این ماگماتیسم بسیاری از آثار مربوطه به رخدادهای دگرگونی و دگر ریختی قدیمی تر را تحت تاثیر قرار داده است. آثار کانی سازی از نوع پیریت و همچنین مالاکیت را میتوان در سنگ های اطراف معدن مشاهده کرد.

به طور کلی کانی سازی در  کانسار دره اشکیبه دو حالت دیده میشود؛ یکی در همبری گرانیت و متاریولیت های دگرسان شده که دارای ذخیره عمده ای می باشندو دیگری امتداد گسل هایی با روند شمال غرب – جنب شرق که در امتداد آن ها رگه های کوارتز همراه با کانی سازی پیریت دیده می شود. شکل 1 موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد.

شکل 1 – موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه  ( محمدی  وهمکاران، 1391)

مدل سازی و تفسیر نتایج

پس از برداشت داده ها، مدل ستازی آن ها با استفاده از نرم افزار Res2dinv انجام گرفت و در نتیجه مقاطع دو بعدی بارپذیری و مقاومت ویژه ظاهری حاصل از مدل سازی وارون داده ها با اعمال تصحیح توپوگرافی در طول خط پروفیل 1 و 2 به دست آمد.

( شکل های 2 و 3 ) خطای RMS قطبش القایی حاصل از مدل سازی وارون داده های مقاومت ویژه پروفیل های 1 و 2 به ترتیب برابر با مقدارقابل ملاحظه 28.3و 25.6 درصد حاصل شد.

مدل سازی وارون قطبش القایی

با این حال، این خطا برای مدل سازی وارون داده های بارپذیری پروفیل های 1 و2 به ترتیب برابر با مقدار پایین 0.74 و 0.66 به دست آمد. در شکل های 2 و 3 محدوده های بی هنجاری با طیف رنگی از سبز تا قرمز از نواحی دیگر متمایز شده است . در شکل دو در محدوده شماره یک از بارپذیری بالایی برخوردار می باشد.

این بی هنجاری منطبق بر نواحی با مقاومت ویژه پایین می باشد. کانسار طلا از این رو با توجه به حضور کانی های سولفیدی در این منطقه میتوان این ناحیه را دارای پتانسیل خوبی برای کانی سازی طلا که همراه با کانی های سولفیدی پراکنده است، دانست.

محدوده شماره یک از بارپذیری متوسط

همچنین در شکل 3 محدوده شماره یک از بارپذیری متوسط تا بالایی برخوردار می باشد که این محدوده منطبق بر محدوده ای با مقاومت ویژه پایین می باشد. این منطقه هم از پتانسیل خوبی برای کانی سازی طلا برخوردار می باشد.

در نهایت دو نقطه برای حفاری پیشنهاد شد، که یکی در شکل 2 با عمق حفاری 120 متر و دیگری در شکل 3 با عمق حفاری 110 متری نشان داده شده است. مختصات و عمق نقاط حفاری پیشنهادی در جدول یک امده است.

نتیجه گیری مطالعات لرزه نگاری و اکتشاف آب

اندازه گیری های IP و مقاومت ویژه در این منطقه نشان می دهد که زون های کانی سازی طلا که همراه با کانی های سولفیدی از جمله کانی های پیریت و کالکو پیریت است از مقاومت ویژه پایین تا متوسط و از بارپذیری بالایی برخوردار هستند که این مساله را میتوان به حضور کانی های سولفیدی در این منطقه نسبت داد. در نتیجه دو نقطه حفاری برای اکتشاف طلا در این منطقه پیشنهاد داده شد.

خدمات شرکت ژئوفیزیک مانند: مطالعات ژئوفیزیک ، اکتشاف آب ، مطالعات GPR ، مطالعات لرزه نگاری ، آزمایش دانهول ،مطالعات ژئوالکتریک ، سونداژ ، مطالعات الکترومغناطیس ، مطالعات ژئوتکنيک ، آزمایشات درون چاهی، مطالعات الکترومغناطیس

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع خدمات مانند: مطالعات ژئوفیزیک ، اکتشاف آب ، مطالعات GPR ، مطالعات لرزه نگاری ، آزمایش دانهول ،مطالعات ژئوالکتریک ، سونداژ ، مطالعات الکترومغناطیس با شرکت آسیا ژئوفیزیک و ژئوتکنیکی تماس بگیرید.

اینستاگرام آسیا ژئوفیزیک

مطالعات الکترومغناطیس – مطالعات ژئوالکتریک – مطالعات لرزه نگاری – مطالعات GPR ، سونداژ – مطالعات ژئوتکنيک – آزمایشات درون چاهی – مطالعات ژئوالکتریک – مطالعات GPR – اکتشاف آب – مطالعات ژئوتکنيک – مطالعات ژئوالکتریک – مطالعات GPR – مطالعات الکترومغناطیس – مطالعات ژئوفیزیک – مطالعات GPR – مطالعات ژئوالکتریک – مطالعات الکترومغناطیس -مطالعات ژئوتکنيک – مطالعات ژئوتکنيک- مطالعات ژئوتکنيک – مطالعات ژئوفیزیک – اکتشاف آب