اکتشاف حفرات زیرزمینی

در حال حاضر در کشورمان خیلی از افراد بخصوص از حقیقی و حقوقی، یکی از اصلی ترین زیر ساخت های تولید هایشان بسته به تامین و استحصال از منبع های آب زیرزمینی است.

به این صورت که بیشتر واحدهای تولیدی در کشور چه زمین های کشاورزی (واحدهای زراعتی، باغبانی، گلخانه ای)، واحدهای تولیدی دام و پرندگان و آبزی پروری، واحدهای صنعتی و حتی خدماتی، منبع فراهم کردن آب خود را بهره گیری از منبع های آب زیرزمینی قرار داده اند.

و متاسفانه در سال های گذشته با کاهش سطح ایستابی منبع های آب زیرزمینی و کم شدن حجم مخزن سفره ها، خیلی از این واحدها دچار مشکل های زیادی برای تهیه آب مورد نیاز خود شده اند و به اجبار به سمت انجام مطالعه های ژئوفیزیکی برای کشف آب های زیرزمینی و مشخص کردن بهترین محل حفر چاه رفتند.

و اصولا همیشه برای این اخشاص و حتی بقیه هم این سوال بوده است که چطور با بهره گرفتن از دانش ژئوفیزیک و با نگرش کردن چه عامل هایی می توان منبع های آب را در یک محدوده مطالعه ای کشف کرد.

به صورت کلی آبخوان های موجود را می توان در یک تقسیم بندی به دو نوع آبخوان ها در محیط های متخلخل (آبرفتی) و آبخوان های موجود در سازند سخت دسته بندی کرد.

آبخوان اول مهمترین و اساسی ترین قسمت شکل دهنده آبخوان های موجود را ایجاد میکند به طوری که بیشینه ی استفاده آب زیرزمینی از جمله شرب، صنعت و کشاورزی از این منبع ها تهیه می شود.

آبخوان های دوم و یا همان آبخوان ها در سازندهای سخت به علت داشتن محدودیت های ویژه خود صرفا در مورد های بخصوص و بیشتر برای تهیه آب شرب استفاده می شود.

پس در این مبحث درباره آبخوان های نوع اول و یا همان آبخوان های آبرفتی صحبت خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید: اکتشاف مسیر آب زیرزمینی

1- معرفی آبخوان‌ های موجود در فضا های متخلخل

این آبخوان‌ ها از اصلی‌ ترین جاهای تشکیل دهنده سفره‌های آب زیرزمینی هستند که همانطور که از نامشان پدیدار است در این مدل آبخوان‌ها، آب داخل محیط خالی بین خلل و فرج موجود در ذرات شکل دهنده ذخیره می‌شوند.

در واقع در اثر چینش نامرتب ذرات شکل دهنده یک محیط متخلخل، محیط خالی‌ای به وجود می آید که آب داخل این محیط خالی ذخیره می‌شود

. مهم‌ترین نوع این مدل آبخوان‌ها، آبرفت‌ها می‌باشند.

بیشتر بخوانید: تعیین توپوگرافی سنگ کف

2– عامل های زمین‌شناختی مؤثر بر موفقیت کشف آب در آبخوان‌ های آبرفتی

نخست پیش از اینکه درباره علم ژئوفیزیک توضیحی داده شود به این بحث می پردازیم که چه عامل های زمین شناختی در کشف این نوع منابع تاثیر گذار است.

وقتی که در آبخوان‌های آبرفتی به کشف آب اقدام می‌نماییم، باید اول فاکتور هایی که در موفقیت مطالعه های ما مؤثر است را بشناسیم.

به‌ صورت کلی در کشف این نوع منبع های آبی دو پارامتر اصلی برای کشف موفقیت آمیز وجود دارد که شامل اند از تراوایی و عمق خوردن به سنگ کف که در زیر به شکل گسترده تر این موارد تشریح شده اند:

2-1 تراوایی یا قابل نفوذ:

بعضی از این آبرفت ها نسبت به برخی دیگر تراواتر هستند یعنی این که آب دهنده تر هستند و قدرت آبدهی بیشتری در واحد سطح در مقایسه با بقیه آبرفت ها دارند.

برای مثال شن ها و ماسه ها از دسته آبرفت های تراوا و رس ها و سیلت ها از دسته آبرفت های کم تراوا و یا نا تراوا به حساب می شوند.

بنابراین وقتی که حفاری داخل آبرفتی که تراوایی زیادی دارد انجام می‌گیرد مقدار آبدهی بیشتر از وقتی است که این حفاری دخل آبرفت‌های ناتراوا و یا کم‌تراوا انجام میگیرد.

به اصطلاح دیگر در یک محدوده مطالعه ای اگر چاهی در منطقه ای حفر شود که در هنگام حفاری و در منطقه آبدار به رسوب های شنی و ماسه ای بخورد آبدهی به دفعات بیشتری در مقیاسه با چاهی که در آبرفت های رسی و سیلتی حفر شده است، خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: مطالعه ژئورادار

2-2 عمق تماس با سنگ کف و ضخامت آبرفت:

در یک آبخوان آبرفتی، رسوب های آبرفتی مانند شن، ماسه، سیلت، رس و… روی یک لایه سنگی صلب و با تراکم قرار می گیرند و آبخوان فقط در بالای این سنگ شکل می گیرند.

سنگ کف مثل یک لایه نفوذ ناپذیر فعالیت می کند که آب زیرزمینی قدرت عبور از آن را نداشته و هر میزان ضخامت آبرفت آبدار در محل حفاری بالاتر باشد (به معنی اینکه دیرتر به سنگ بخوریم)، مقدار آبدهی هم طبیعتا بیشتر است.

حالا در شرایطی که بتوانیم عمق و طریقه قرار گرفتن سنگ کف را به نقشه درآوریم میتوانیم جایی که بیشترین عمق سنگ کف (بالاترین ضخامت آبرفت آبدار) را دارد، بازشناسی کنیم و پیشنهاد حفاری را در آن منطقه بدهیم.

این منطقه به علاوه آبدهی بسیار کمتر تحت تأثیر کاهش سطح ایستابی و افت آبدهی قرار می‌گیرند.

حالا توانایی علم ژئوفیزیک این است که با بهره گرفتن از این دانش و با استفاده از نتیجه های بدست آمده از این مطالعه ها می توان به شکل غیرمستقیم و بدون حفاری کردن به درکی نسبت به طریقه توزیع جنس های گوناگون آبرفت و عمق سنگ کف و پخش آن رسید.
ژئوفیزیک دارای گرایش ها و تکنیک های مختلفی است اما در کشور ایران معمولا از شیوه ژئوالکتریک برای مطالعه و کشف منبع های آب استفاده می شود.

این تکنیک براساس منتقل کردن جريان الکتريکي به درون زمين و گرفتن اندازه اختلاف پتانسيل ايجاد شده مابین دو نقطه براي فهمیدن مقاومت بخصوص عمق‌ هاي گوناگون زمين طراحي شده است.

در کاوش‌ هاي الکتريکي پایه اندازه گيري مقاومت مخصوص در زمين بر اساس توزيع پتانسيل‌ها در يک محل همگن است.

براي گرفتن اندازه مقاومت بهخصوص الکتريکي معمولا از يک ترکيب چهار قطبي يا چهار الکترودي AMNB استفاده میگردد. با این صورت که جرياني به واسطه دو الکترود A و B به زمين ارسال شده، بعد اختلاف پتانسيلي که بر اثر رد شدن جريان میان دو الکترود M و N بدست می آید، اندازه‌گيري میشود.

بیشتر بخوانید: مگنیتومتری

خدمات شرکت ژئوفیزیک مانند: مطالعات ژئوفیزیک، اکتشاف آب، مطالعات GPR، مطالعات لرزه نگاری، آزمایش دانهول، مطالعات ژئوالکتریک، سونداژ، مطالعات الکترومغناطیس، مطالعات ژئوتکنيک، آزمایشات درون چاهی، مطالعات الکترومغناطیس – آزمایش مگنتومتری

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع خدمات مانند: مطالعات ژئوفیزیک ، اکتشاف آب ، مطالعات GPR ، مطالعات لرزه نگاری ، آزمایش دانهول ،مطالعات ژئوالکتریک ، سونداژ ، مطالعات الکترومغناطیس، آزمایش مگنتومتری با شرکت آسیا ژئوفیزیک و ژئوتکنیکی تماس بگیرید.

اینستاگرام آسیا ژئوفیزیک

شماره تماس: 09123533974